Οι 15 φράσεις του Φρόυντ που θα σας κάνουν να αλλάξετε άποψη για τη ζωή

Ο Σίγκμουντ Φρόυντ είναι ο θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής σχολής στον τομέα της ψυχολογίας

Μέχρι σήμερα ο Φρόυντ αναγνωρίζεται ως ένας από τους πλέον βαθυστόχαστους αναλυτές του 20ου αιώνα που μελέτησε και προσδιόρισε έννοιες όπως το ασυνείδητο, η απώθηση και η παιδική σεξουαλικότητα.

Η επίδραση του Φρόυντ δεν περιορίστηκε μόνο στην ψυχολογία και την ψυχιατρική, αλλά απλώθηκε σε πολλούς τομείς της επιστήμης (ανθρωπολογία, κοινωνιολογία, φιλοσοφία) και της τέχνης.

Τα 15 γνωμικά του θα σας κάνουν να σκεφτείτε διαφορετικά τη ζωή.

1 Το πραγματικό αρσενικό είναι μονογαμικό

2 Ο άνθρωπος είναι το προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας.

3 Η μεγαλύτερη ερώτηση που δεν έχει απαντηθεί ποτέ και που κι εγώ δεν έχω κατορθώσει να απαντήσω μετά από τριάντα χρόνια έρευνας, είναι: «τι θέλει μια γυναίκα;»

4 Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θέλουν πραγματικά ελευθερία, επειδή η ελευθερία προϋποθέτει ανάληψη ευθύνης, και οι περισσότεροι άνθρωποι τρέμουν την ανάληψη ευθύνης.

5 Κάποια μέρα κοιτάζοντας πίσω, τα χρόνια που αγωνίστηκες θα σου φαίνονται τα πιο ωραία.

6 Πίσω από κάθε ισχυρή γυναίκα, κρύβεται ένας τυραννικός πατέρας.

7 Πού πάει μια σκέψη όταν έχει ξεχαστεί; (σ.σ: στο υποσυνείδητο)

8  Ο διάβολος παραμένει πάντα η καλύτερη δικαιολογία για να απενοχοποιήσουμε το Θεό.

9  Αν ένας άνθρωπος υπήρξε το αδιαμφισβήτητα αγαπημένο παιδί της μητέρας του, διατηρεί σε όλη του τη ζωή το αίσθημα θριάμβου, την πίστη στην επιτυχία, που συχνά οδηγεί πραγματικά στην επιτυχία.

10  Σε αποφάσεις δευτερευούσης σημασίας, είναι χρήσιμο να εξετάζουμε τα υπέρ και τα κατά. Σε κρίσιμα ζητήματα όμως, η απόφαση πρέπει να προέρχεται από την καρδιά.

11 Από λάθος σε λάθος, ανακαλύπτει κανείς ολόκληρη την αλήθεια.

12 Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί.

13 Η ερμηνεία των ονείρων είναι η βασιλική οδός για την εξερεύνηση του υποσυνείδητου.

14 Οι δύο θεμέλιοι λίθοι της ευτυχίας: αγάπη και δουλειά.

15 Η θρησκεία είναι νεύρωση.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Ένας “ανιχνευτής γλουτένης” στο τραπέζι σας!

Αν έχετε δυσανεξία στη γλουτένη και προβληματίζεστε για το αν βάζετε τις σωστές τροφές στο τραπέζι σας, μια νέα ανακάλυψη θα σας απαλλάξει από κάθε άγχος.

Πρόκειται για το Nima, την πρώτη ανακάλυψη των Shireen Yates και Scott Sundvor της εταιρείας 6Sensor Labs, που κυριολεκτικά θα λύσει τα χέρια σε όσους δεν συμπεριλαμβάνουν στη διατροφή τους προϊόντα με γλουτένη. Πρόκειται για μια επαναστατική συσκευή που λειτουργεί ουσιαστικά ως “ανιχνευτής γλουτένης” στα τρόφιμα. Τα αποτελέσματα της “διάγνωσης” φαίνονται σε μια μικρή οθόνη που ανάλογα με το αν η τροφή περιέχει ή όχι γλουτένη, εμφανίζει μια λυπημένη ή χαρούμενη φατσούλα αντίστοιχα.

Στόχος των κατασκευαστών είναι να τελειοποιήσουν τη συσκευή ολοκληρώνοντας κάποιες τελευταίες λεπτομέρειες για να καταφέρουν να βγει στην αγορά μέσα στο 2016. Φυσικά δεν θα σταματήσουν εδώ αφού επόμενος στόχος τους είναι να δημιουργήσουν νέες συσκευές παρόμοιας τεχνολογίας που θα ανιχνεύουν άλλα συστατικά τροφίμων στα οποία κάποιοι είναι αλλεργικοί, όπως είναι π.χ τα φιστίκια.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Το πρώτο αντιγηραντικό φάρμακο μπορεί να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής στα 120 χρόνια!

Εξαιρετικά ενθαρρυντικά είναι τα δεδομένα που έχουν συλλεχθεί από το πρώτο αντιγηραντικό φάρμακο στον κόσμο, το οποίο αναμένεται να δοκιμαστεί σε ανθρώπους σε έναν χρόνο. 

Οι δοκιμές αυτές, σε δεύτερο χρόνο, θα ερευνήσουν το κατά πόσο το συγκεκριμένο φάρμακο μπορεί να συμβάλλει στην εξάλειψη ασθενειών, όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ ή του Πάρκινσον.

Οι επιστήμονες πιστεύουν πως είναι είναι δυνατό να «σταματά» να μεγαλώνει και να γερνάει ο άνθρωπος, ενώ θεωρούν ότι μπορεί να ζει ως την ηλικία των 120 ετών χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα υγείας. Μια τέτοια σκέψη μπορεί να ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας, αλλά ερευνητές έχουν ήδη αποδείξει πως η μετφορμίνη, ένα φάρμακο για την αντιμετώπιση του διαβήτη, μπορεί να αυξήσει τον μέσο όρο ζωής των ζώων. 

Μετά από αυτή την ανακάλυψη, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδωσε το «πράσινο φως» για να ερευνηθεί, αν υπάρχουν τα ίδια αποτελέσματα και στους ανθρώπους.

Στην περίπτωση που κάτι τέτοιο ισχύει, θα σημαίνει ότι ένα άτομο στα 70 του χρόνια, βιολογικά θα είναι 20 χρόνια νεότερο.

Ο καθηγητής Γκόρντον Λίθγκοου, του Buck Institute στην Καλιφόρνια, που ειδικεύεται στην Έρευνα της Γήρανσης, είναι ένας από τους συμβούλους της μελέτης και δήλωσε πως: «Εάν επιχειρήσετε να καθυστερήσετε τη διαδικασία της γήρανσης, τότε μοιραία θα επιβραδύνετε και όλες τις ασθένειες που προκύπτουν από τα γηρατειά. Αυτό είναι επαναστατικό. Δεν έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν». 

Όσον αφορά την επιτυχία της δοκιμής του φαρμάκου σε άνθρωπο, ο ίδιος σχολίασε πως: «Υπάρχει κάθε λόγος να πιστεύουμε ότι είναι δυνατόν. Πριν από 20 χρόνια η γήρανση ήταν ένα βιολογικό μυστήριο. Τώρα, αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε τι συμβαίνει. Τα γηρατειά δεν είναι πλέον κάτι αναπόφευκτο».

Η νέα κλινική δοκιμή, που ονομάζεται «Στοχεύοντας τα Γηρατειά με Μετφορμίνη» (ΤΑΜΕ), έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στις ΗΠΑ τον επόμενο χειμώνα. Επιστήμονες από πληθώρα ινστιτούτων συγκεντρώνουν πόρους αλλά και 3.000 υποψηφίους 70 ως 80 ετών, που θα συμμετέχουν στη δοκιμή. Οι υποψήφιοι πάσχουν από καρκίνο, καρδιακές παθήσεις ή άνοια. Η ελπίδα των επιστημόνων είναι με την επιβράδυνση της γήρανσης να μπορέσουν να απομονώσουν και να αντιμετωπίσουν τις ασθένειές τους.

Περιγράφοντας τη νέα μελέτη στο National Geographic, ο Δρ. Τζέι Ολσάνσκι, από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο, είπε: «Αυτή θα είναι η πιο σημαντική ιατρική παρέμβαση στη σύγχρονη εποχή, δηλαδή η ικανότητα να επιβραδύνουμε τη γήρανση».

Ο καθηγητής Λίθγκοου πιστεύει ότι στο μέλλον το φάρμακο θα μπορεί να χορηγείται με τη μορφή εμβολίου στους νέους. Ακόμα, θεωρεί ότι θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για την εξεύρεση μιας θεραπείας για τον καρκίνο.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Γιατί οι άνθρωποι με ομάδα αίματος 0 είναι ξεχωριστοί;

Η ομάδα αίματος 0 είναι ένας αρχέγονος τύπος αίματος και προέρχεται από τους προγόνους μας, οι οποίοι ήταν επιθετικοί και πανούργοι κυνηγοί. 

Ακόμη και σήμερα, οι άνθρωποι που έχουν αυτή την ομάδα αίματος παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο σε όλες τις κοινωνίες. 

Οι ηγετικές ικανότητες αλλά και η ικανότητά τους να μένουν συγκεντρωμένοι και ενεργητικοί είναι μερικές από αυτές που διαθέτουν τα συγκεκριμένα άτομα. 

Είναι επίσης παραγωγικοί και ισχυροί. Ωστόσο, όταν στρεσάρονται θυμώνουν, γίνονται παρορμητικοί και υπερκινητικοί. 

Η κακή διατροφή, οι ανθυγιεινές συνήθειες, η έλλειψη άσκησης ή τα αυξημένα επίπεδα στρες τους κάνουν πιο ευαίσθητους στις αρνητικές μεταβολικές επιδράσεις, όπως η παχυσαρκία, η χαμηλή δραστηριότητα του θυρεοειδούς και η αντίσταση στην ινσουλίνη. 

Η γενετική κληρονομιά τους δίνει τη δυνατότητα να είναι παραγωγικοί, ισχυροί, με μακροζωία και αισιοδοξία.

Τι είναι αυτό που σας κάνει μοναδικούς;

Οι άνθρωποι με ομάδα αίματος 0 είναι επιρρεπείς σε ορισμένες ασθένειες, όπως η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς και το έλκος. Επίσης, έχουν συχνά ανεπαρκή ποσοστά ιωδίου και χαμηλά επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών. 

Το πρώτο αποτελεί ένα χημικό στοιχείο του οποίου ο ρόλος είναι η ρύθμιση των ορμονών του θυρεοειδούς. Η ανισορροπία των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να προκαλέσει πολλές παρενέργειες, όπως κατακράτηση υγρών, κόπωση και παχυσαρκία.

Αν έχετε ομάδα αίματος 0, τότε μάλλον εκκρίνετε υψηλότερα επίπεδα γαστρικού οξέος σε σύγκριση με τα άτομα από άλλες ομάδες αίματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έλκος και ερεθισμό του στομάχου.

Η συγκεκριμένη ομάδα αίματος συσχετιζόταν με το είδος της προσωπικότητας για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ιαπωνία. Υπήρχε ως ερώτηση ακόμα και σε συνεντεύξεις για εύρεση εργασίας! 

Τα άτομα αυτά περιγράφονται ως συγκεντρωμένα, αφοσιωμένα, οργανωμένα, επιμελή, υπεύθυνα και πρακτικά. Πιστεύεται ότι διαθέτουν καλύτερη αίσθηση του προσανατολισμού και είναι καλύτερα σε ζητήματα λογικής. 

Θεωρείται επίσης ότι όλα τα παραπάνω προέρχονται από το γεγονός ότι οι πρόγονοί τους ήταν κυνηγοί κι έπρεπε να παρατηρούν συνεχώς και με ακρίβεια το περιβάλλον με σκοπό την επιβίωση.

Συχνά το στρες προκαλείται από υπερκινητικότητα και υπερβολικό θυμό. Οι άνθρωποι με ομάδα αίματος 0 είναι πιο επιρρεπείς στην καταστροφική συμπεριφορά όταν είναι πολύ κουρασμένοι, λυπημένοι ή βαριούνται. 

Αυτή η καταστροφική συμπεριφορά ίσως περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως η αναζήτηση της περιπέτειας, το ρίσκο, τα τυχερά παιχνίδια και η παρορμητικότητα. Πρέπει λοιπόν να αποφεύγουν το αλκοόλ και την καφεΐνη. 

Η καφεΐνη μπορεί να είναι ιδιαίτερα βλαβερή επειδή αυξάνει τα επίπεδα αδρεναλίνης και νοραδρεναλίνης, τα οποία είναι ούτως ή άλλως υψηλά σε αυτά τα άτομα.

Η άσκηση είναι πολύ σημαντική, διότι έχει χαλαρωτική επίδραση σε ολόκληρο το σώμα. Περισσότερο από όσους ανήκουν σε κάποια άλλη ομάδα αίματος, όσοι ανήκουν στην ομάδα 0 πρέπει να είναι σωματικά δραστήριοι προκειμένου να διατηρήσουν συναισθηματική σταθερότητα και καλή γενική υγεία. Η άσκηση από 3 ως 4 φορές την εβδομάδα είναι απαραίτητη.

Για καλύτερα αποτελέσματα, καλό είναι να κάνουν αερόβιες ασκήσεις από 30 ως 45 λεπτά τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα.

Γι’ αυτόν τον λόγο, ρυθμίστε τους στόχους σας. Ανεξαρτήτως από το αν ασκείστε σε ετήσια, μηνιαία, εβδομαδιαία ή ημερήσια βάση, το σημαντικό είναι να αποφεύγετε τις παρορμητικές αντιδράσεις.

Αν έχετε ομάδα αίματος 0 πρέπει να τρώτε όλα τα γεύματα της ημέρας, ακόμη και σνακ, καθισμένοι στο τραπέζι. Επίσης, όταν τρώτε φροντίστε να μασάτε αργά και να είστε χαλαροί.

Τέλος, προσπαθήστε να μην ξοδεύετε χρήματα ή να παίρνετε σημαντικές αποφάσεις όταν είστε πολύ αγχωμένοι. Αν έχετε περιττά κιλά, σίγουρα πρέπει να κάνετε γυμναστική από 30 ως 45 λεπτά. Οι αερόβιες ασκήσεις είναι προτιμότερες τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα.

Το είδαμε εδώ 

Ανακαλύπτω

Δείτε σε αργή κίνηση πώς εξαπλώνονται τα σταγονίδια από το φτάρνισμα

Επιστήμονες από το Tεχνολογικό Iνστιτούτο της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ) ανακάλυψαν ότι τα σταγονίδια που εξαπλώνονται σε έναν χώρο από το φτάρνισμα ή το βήχα «ταξιδεύουν» μακρύτερα απ’ ό,τι πιστεύαμε μέχρι σήμερα.

Αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος λοιμώξεων ξεπερνά τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία.

Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες πίστευαν ότι τα σταγονίδια σχηματίζονται πριν την έξοδό τους από το σώμα. Τα πειράματα των ερευνητών του ΜΙΤ έρχονται να ανατρέψουν αυτή τη θεωρία, καθώς υπέδειξαν ότι τα σταγονίδια σχηματίζονται χάρη σε ένα «σύννεφο» που εκτοξεύεται με μεγάλη ταχύτητα από το στόμα και/ή τη μύτη. 

Αυτό το «σύννεφο», σημειώνουν οι ερευνητές, επιτρέπει στα επιμέρους σταγονίδια να παραμένουν στην ατμόσφαιρα για περισσότερο, άρα ενισχύεται η μολυσματική τους δράση.

Οι ερευνητές του ΜΙΤ παρουσίασαν αναλυτικά τα ευρήματά τους στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης Φυσικών που πραγματοποιήθηκε στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Μελέτη ΕΚΠΑ: Άγχος, κατάθλιψη και αυξημένο κίνδυνο για έμφραγμα αντιμετωπίζουν οι Έλληνες

Ένας στους τρεις Έλληνες χαρακτηρίζει μέτρια έως κακή την κατάσταση της υγείας του, ενώ περίπου 2 στους 10 δηλώνουν ότι υποφέρουν από άγχος και καταθλιπτικά συμπτώματα.

Μάλιστα, στην Ελλάδα, εκτιμάται αύξηση της συχνότητας της στεφανιαίας νόσου και των εγκεφαλικών επεισοδίων μέχρι το 2030 κατά 18,6% και 15,4% αντίστοιχα, με σημαντικές επιπτώσεις στο σύστημα υγείας.

Αυτά και πολλά άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για την κατάσταση της Υγείας στην Ελλάδα το 2015 παρουσίασε σήμερα η επιστημονική υπεύθυνη της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναπληρώτρια καθηγήτρια Γ. Τουλούμη, η οποία σε συνεργασία με όλες τις Ιατρικές Σχολές των ελληνικών πανεπιστημίων και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, οργάνωσε και υλοποίησε την Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου (ΕΜΕΝΟ) με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και εθνικούς πόρους.

Όπως ανακοίνωσαν οι επιστήμονες, η μελέτη στοχεύει στην καταγραφή της νοσηρότητας και των κύριων παραγόντων κινδύνου χρόνιων νοσημάτων εστιάζοντας κυρίως σε καρδιαγγειακά και αναπνευστικά νοσήματα, αλλά και στην αξιολόγηση του βαθμού εφαρμογής των συνιστώμενων μέτρων πρόληψης και των πιθανών φραγμών στην πρόσβαση στο σύστημα υγείας. Επίσης στόχος ήταν να γίνει διερεύνηση των κοινωνικο-οικονομικών παραγόντων που επηρεάζουν την υγεία και τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης.

Σύμφωνα, λοιπόν, με τα αποτελέσματα της μελέτης το 1/3 (28,5%) αυτοαξιολογεί την κατάσταση υγείας του ως μέτρια ή κακή. Τα ποσοστά των ατόμων με συμπτώματα άγχους (24%), ή κατάθλιψης (16%) είναι ανησυχητικά υψηλά και ενδεικτικά μεγάλης και συνεχούς διαχρονικής αύξησης. Επιβεβαιώνεται, και στη μελέτη αυτή, η συσχέτιση του άγχους και της κατάθλιψης με την ανεργία. 

Παρατηρείται αυξημένη προσέλευση στις υπηρεσίες υγείας του δημόσιου τομέα, αλλά ταυτόχρονα και μικρή ικανοποίηση από τους χρήστες των υπηρεσιών (μέτρια/κακή/πολύ κακή ικανοποίηση δήλωσε περίπου το 42%). Σημαντικό ποσοστό (22%) δήλωσε ότι είχε πρόβλημα στην πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα παροχής υγείας, με κύριο αναφερόμενο φραγμό το οικονομικό κόστος.

Προσυμπτωματικός έλεγχος/προληπτικές εξετάσεις

Όσον αφορά στον καρκίνο του μαστού, μαστογραφία έχει κάνει κάποια στιγμή το 68% των γυναικών, ενώ για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, 8 στις 10 γυναίκες έχουν κάνει Pap-test. Για την πρόληψη καρκίνου του παχέος εντέρου, μόλις το 20% του πληθυσμού άνω των 50 ετών έχει κάνει κολονοσκόπηση. Από διάφορες επιμέρους αναλύσεις γίνεται φανερό ότι υπάρχει σύγχυση στον πληθυσμό, και ίσως και στους επαγγελματίες υγείας, σχετικά με τις αρχές του προσυμπτωματικού ελέγχου, καθώς μία από τις βασικές αιτίες που οι συμμετέχοντες δεν έκαναν τις σχετικές εξετάσεις ήταν η έλλειψη συμπτωμάτων.

Καρδιαγγειακά νοσήματα

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (κυρίως έμφραγμα της καρδιάς και εγκεφαλικό επεισόδιο) ευθύνονται για περίπου το 40% των θανάτων στην Ευρώπη. Η Ελλάδα θεωρείται χώρα μέσου κινδύνου, με μεγαλύτερη συχνότητα από την Ιταλία, Πορτογαλία και Γαλλία. Η οικονομική κρίση και η ανεργία σχετίζονται με αύξηση των εμφραγμάτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΜΕΝΟ η συχνότητα της στεφανιαίας νόσου ήταν 4,6% και των εγκεφαλικών 1,9%. Η στεφανιαία νόσος ήταν 2 φορές συχνότερη στους άνδρες (6,3%) απ' ότι στις γυναίκες (3,1%).

Παράγοντες Κινδύνου

Τα καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλονται σε γονιδιακούς (κληρονομικούς) παράγοντες, αλλά και σε τροποποιήσιμους παράγοντες, όπως υπέρταση, διαβήτης, χοληστερίνη, κάπνισμα και παχυσαρκία. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΜΕΝΟ, ποσοστό 45% των ανδρών και 30% των γυναικών ήταν υπέρβαροι, και 31% των ανδρών και 34% των γυναικών παχύσαρκοι. Στην ηλικιακή ομάδα 18-29 ετών, 51% των ανδρών και 31% των γυναικών ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Ποσοστό 39% των ανδρών και 33% των γυναικών είχαν υπέρταση. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι 40% των υπερτασικών ήταν αδιάγνωστοι, 15% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 27% έπαιρναν θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και μόνο 18% ήταν ρυθμισμένοι υπό θεραπεία. Το 12,5% των ανδρών και το 10% των γυναικών είχαν διαβήτη (11% στο σύνολο). Από τους διαβητικούς, 14% ήταν αδιάγνωστοι, 4% είχαν διαγνωσθεί αλλά δεν έπαιρναν θεραπεία, 41% έπαιρνε θεραπεία αλλά ήταν αρρύθμιστοι και 41% ήταν ρυθμισμένοι υπό θεραπεία. Το 37% των ανδρών και το 34% των γυναικών είχαν αυξημένη χοληστερίνη (35% συνολικά) ενώ πάνω από τα 2/3 ατόμων ηλικίας κάτω από 50 ετών με αυξημένη χοληστερίνη είναι αδιάγνωστοι.

Κάπνισμα

Το 38% του γενικού ενήλικου πληθυσμού της Ελλάδας είναι ενεργοί καπνιστές και 16% πρώην καπνιστές. Η μέση ηλικία έναρξης καπνίσματος είναι τα 18,9 έτη. Σημαντική διαφορά παρατηρείται μεταξύ των ηλικιακών ομάδων με τους νεότερους να αρχίζουν το κάπνισμα σε μικρότερες ηλικίες. Οι άνδρες, τα άτομα ηλικίας μικρότερης των 50 ετών, άτομα μη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, όσοι καταναλώνουν αλκοόλ και οι άνεργοι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι καπνιστές.

Το Δείγμα

Στην ΕΜΕΝΟ συμμετείχαν 5.000 άτομα που επιλέχθηκαν τυχαία από τον μόνιμο ενήλικο (≥ 18 ετών) πληθυσμό της Ελλάδας με βάση την απογραφή του 2011. Σε κάθε συμμετέχοντα πραγματοποιήθηκε ατομική συνέντευξη, έγιναν μετρήσεις βάρους, ύψους, περιφέρειας μέσης και βραχίονα, αρτηριακής πίεσης και σπιρομέτρηση ενώ, κατόπιν συγκατάθεσης, ελήφθη δείγμα αίματος για μέτρηση χοληστερίνης, γλυκόζης και, σε συνεργασία με την Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία, γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (δείκτης για διαβήτη).

Συνολικά το 40% του δείγματος ήταν απασχολούμενοι, εκ των οποίων 12% με μερική απασχόληση. Το ποσοστό ανεργίας στο σύνολο των οικονομικά ενεργών εκτιμάται σε 28.5%, ήταν υψηλότερο σε γυναίκες (34% προς 24%), σε νεώτερους (18-29 ετών: 36,4%, ≥30 ετών περίπου 27%) και στα μεγάλα αστικά κέντρα. Πάνω από 1 στους 4 (25,5%) έχει μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα <700 ευρώ ενώ μέτρια ή σοβαρή διατροφική ανασφάλεια αντιμετωπίζει το 4%. Περίπου το 10% είναι ανασφάλιστοι ενώ ένα επιπλέον 3% δεν έχει βιβλιάριο υγείας σε ισχύ.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Τα ελληνικά πανεπιστήμια οnline

Σε μια φιλόδοξη προσπάθεια τα ΑΕΙ της χώρας μας«ανεβάζουν» όλα τα μαθήματά τους στο Διαδίκτυο. Λόγω των γνωστών οικονομικών και άλλων προβλημάτων το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα άψογο, αποτελεί όμως μια καλή αρχή ενώ η προσέλευση του κοινού είναι αθρόα

Στο παρασκήνιο της επικαιρότητας, κάτι πρωτοφανές έχει συμβεί στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας μας, κάτι παγκοσμίως πρωτοφανές σε κλίμακα: 3.000 πανεπιστημιακά μαθήματα ψηφιοποιήθηκαν, αναρτήθηκαν και αναρτώνται δωρεάν στο Διαδίκτυο, στο πλαίσιο ενός έργου που οραματιζόταν να δώσει πλήρη πρόσβαση στα μαθήματα όλων των πανεπιστημίων μας σε κάθε πολίτη!

Θεωρητικά θα ήταν η καλύτερη επιβεβαίωση του πολιτισμικού και συνταγματικού κεκτημένου της Ελλάδας για «δωρεάν Παιδεία» στον νέο αιώνα. Στην πράξη, είναι κάτι που μένει να κριθεί από όσους επισκεφθούν τη διαδικτυακή βιβλιοθήκη πανεπιστημιακών μαθημάτων που στήθηκε – φοιτητές, φιλομαθείς πολίτες, συναδέλφους καθηγητές και... πολιτικούς. Το έργο ολοκληρώνεται τυπικά στο τέλος του μήνα, χωρίς σημάδι στον ορίζοντα για επέκτασή του στο σύνολο των μαθημάτων. Αλλά ήδη μια νέα προσπάθεια αναδύεται στον χώρο της ελεύθερης πανεπιστημιακής επιμόρφωσης, με εργαλεία δανεισμένα από το ΜΙΤ και το Χάρβαρντ, από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης. 

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Είναι μια αποκοτιά εν μέσω κρίσης ή έχουμε μια «Πανεπιστημιακή Ανοιξη» ελέω Διαδικτύου; Διαβάστε στις σελίδες μας τι μάθαμε συζητώντας με τους πρωτεργάτες αυτών των καινοτόμων κινήσεων απελευθέρωσης της γνώσης στη χώρα μας.

Για τους πολίτες που έχουν πλέον αφήσει πίσω τους τα θρανία της εκπαίδευσης και ίσως έχουν ήδη παιδιά σε αυτά, η Παιδεία είναι κάτι σαν το «μαύρο κουτί» των αεροπλάνων: όλοι γνωρίζουν ότι μέσα τους κρύβεται η καταγραφή της πορείας και τα συμβάντα της πτήσης, αλλά μόνον οι «ειδικοί» μπορούν να τα αποκρυπτογραφήσουν. Με άλλα λόγια, αφ' ης στιγμής πάψεις να είσαι ο ίδιος παραλήπτης της παρεχόμενης Παιδείας, το ποια είναι η πορεία της και το περιεχόμενό της το γνωρίζουν πραγματικά μόνον οι νυν μετέχοντες: ο πιλότος (υπουργείο Παιδείας), το προσωπικό πτήσης (καθηγητές και δάσκαλοι) και οι επιβάτες (μαθητές και φοιτητές). Και, καθώς το συνήθειο στην Ελλάδα είναι κάθε υπουργός Παιδείας να ανατρέπει το έργο των προηγουμένων του, το πόσο πραγματικά και επίκαιρα γνωρίζουν την πορεία του σκάφους οι μετέχοντες είναι και αυτό συζητήσιμο.

Εχουμε λοιπόν ένα ιδιόμορφα στεγανό κουτί στην κοινωνία μας - κάτι που όλοι μιλούν γι' αυτό σαν να είναι ορθάνοιχτο, ενώ στην πράξη παραμένει πεισματικά κλειστό, αμυντικό, συντηρητικό, ως και αντιδραστικό σε κάθε διαφανή εκτίμηση του περιεχομένου του και κάθε συστηματική αξιολόγηση του τρόπου λειτουργίας του. Ωστόσο... σας έχω νέα: το κλειστό αυτό σύστημα έχει ανοίξει πρόσφατα ένα παράθυρο θέασης των όσων παράγει, ανοιχτό προς όλους. Και το φως που εισχωρεί από αυτό το «παράθυρο» είναι τόσο σαρωτικό που, ενδεχομένως, όχι μόνο θα κάνει το μαύρο κουτί της Παιδείας διάφανο στην ολότητά του αλλά και θα την αλλάξει ριζικά! Ας δούμε το τι συνέβη για να συλλάβουμε το τι ενδέχεται να συμβεί.

Η ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης

Η αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων στην εκπαίδευση είναι κάτι που ξεκίνησε τη δεκαετία του '80, κυρίως μετά τη μαζική διάδοση των προσωπικών υπολογιστών με γραφική απεικόνιση (Windows PCs), γύρω στο 1985. Ηταν, τρόπον τινά, σαν να μετακόμιζε ένα βιντεοκλάμπ με ταινίες (και αργότερα CD και DVD) στο σπίτι του ευτυχούς κατόχου υπολογιστή. Από πλευράς περιεχομένου, τα ψηφιακά μέσα είχαν το ίδιο «κατεψυγμένη γνώση» όσο και τα ντοκιμαντέρ ή η Εκπαιδευτική Τηλεόραση, αλλά προσέφεραν έναν βαθμό αλληλεπίδρασης μεταξύ χρήστη και προγράμματος. Για να ανακαινιστεί και να επικαιροποιηθεί όμως το περιεχόμενο, έπρεπε να περιμένει κανείς την επόμενη έκδοση του προγράμματος - εφόσον και όταν συνέβαινε.

Η έλευση του Διαδικτύου υπήρξε καταλυτική για αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης: αφενός οι δημιουργοί των εκπαιδευτικών προγραμμάτων μπορούσαν τώρα να ανανεώνουν και βελτιώνουν συνεχώς το περιεχόμενό τους και αφετέρου οι χρήστες είχαν πρόσβαση σε μια «παγκόσμια εκπαιδευτική τηλεόραση» με πάμπολλα κανάλια για κάθε θεματική. Επιπλέον η επικοινωνία μαθητών - διδασκόντων γινόταν τώρα πολύ πιο άμεση (μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) και το όλο «προϊόν» μεταβλήθηκε σε μία δεκαετία από στατικό σε δυναμικό.

Εννοείται ότι οι δημιουργοί του εκπαιδευτικού λογισμικού μετείχαν σε αυτή την παγκόσμια αρένα ανταγωνισμού ως επιχειρηματίες μάλλον παρά ως... ιεραπόστολοι.

Οι αυξημένες απαιτήσεις ποιότητας και βελτίωσης μπορούσαν να αντιμετωπιστούν μόνο με ένα στιβαρό επιχειρηματικό σχέδιο που θα απέφερε κέρδη. Οπότε το σταδιακό πέρασμα από το εκπαιδευτικό λογισμικό για μαθητές της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε εκείνο των ΤΕΙ και ΑΕΙ αντιμετωπίστηκε από τα κολέγια και τα πανεπιστήμια ως ένας ακόμη τρόπος να εδραιώσουν το κύρος τους και να προσποριστούν έσοδα. Στην Ελλάδα, όπου τα πανεπιστήμια ήταν εξ ορισμού δημόσια, το κίνητρο δημιουργίας εσόδων δεν ήταν πολύ ισχυρό.

Η επόμενη φάση καταλυτικών εξελίξεων συνέβη στις αρχές του νέου αιώνα, όταν κάποιοι «αιθεροβάμονες» εκπαιδευτικοί άρχισαν να αναρτούν δωρεάν στις ιστοσελίδες τους τις ομιλίες που έκαναν στα αμφιθέατρα (είτε ως παρουσιάσεις τύπου PowerPoint είτε ως βίντεο). Συνάμα δάσκαλοι και καθηγητές όλων των βαθμίδων άρχισαν να παρέχουν «δωρεάν φροντιστήριο» μέσω του οπτικού Διαδικτύου (YouTube), χρησιμοποιώντας άλλοτε μόνο μια βιντεοκάμερα και άλλοτε τους ψηφιακούς πίνακες που έμπαιναν πλέον σε κάθε τάξη και αμφιθέατρο. Το φαινόμενο των «ανοιχτών μαθημάτων» πήρε τόσο μεγάλες διαστάσεις ώστε από το 2012 εξανάγκασε πανεπιστήμια διεθνούς φήμης - όπως το ΜΙΤ, το Harvard και το Stanford - να ενδώσουν στο «δωρεάν» και να αναρτήσουν πολλά από τα μαθήματά τους στο Διαδίκτυο (βλ. www.edx.org). Οπότε παρέχουν τώρα δωρεάν σπουδές χωρίς πτυχίο σε οποιονδήποτε ή παρακολούθηση μαθημάτων με πιστοποίηση σε όποιον πληρώνει και... περνάει τις εξετάσεις φυσικά.

Ανοιχτά μαθήματα εν Ελλάδι

Το άνοιγμα των πανεπιστημιακών μαθημάτων στο ευρύ κοινό είναι σχετικά απλό όταν γίνεται από έναν μεμονωμένο καθηγητή αλλά απαιτεί ιδιαίτερη οργάνωση και ειδικό λογισμικό όταν παρέχεται από ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα ή, ακόμη περισσότερο, όταν παρέχεται από όλα τα ΑΕΙ μιας χώρας μέσω κοινής (ή σχεδόν κοινής) υποδομής. Στην πατρίδα μας συζητήθηκε εξαρχής η δημιουργία κοινής υποδομής, με συγκεκριμένα πρότυπα «ανάρτησης και εκπομπής». Ετσι το Ελληνικό Ακαδημαϊκό Δίκτυο GUnet παρουσίασε αρκετά νωρίς - το 2003 - το ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης Ηλεκτρονικών Μαθημάτων Open eClass. Ηταν ένα σύνολο προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα και ελεύθερης διανομής, που απέκτησε τη δεύτερη έκδοσή του το 2007 και την τρίτη το 2014.

Βεβαίως η ανάπτυξη της λογισμικής υποδομής δεν ήταν παρά το εναρκτήριο λάκτισμα στην όλη υπόθεση: χρειαζόταν η ψηφιοποίηση του εκπαιδευτικού υλικού, τα στούντιο σύλληψης και επεξεργασίας ήχου και εικόνας και... η συναίνεση των εκπαιδευτικών. Οπότε το 2012 εντάχθηκε από το υπουργείο Παιδείας στο ΕΣΠΑ της «Εκπαίδευσης και Διά βίου Μάθησης» το έργο δημιουργίας και παροχής ανοιχτών ψηφιακών μαθημάτων σε εθνικό επίπεδο. Στην αρχική του φάση δημιούργησε τα «πρότυπα επικοινωνίας», χτίζοντας μετά το Open eClass την πλατφόρμα εκπομπής πολυμορφικού εκπαιδευτικού περιεχομένου OpenDelos και τη διαδικτυακή πύλη του μητρώου αναζήτησης μαθημάτων opencourses.gr/. Επειτα ενημέρωσε και κατάρτισε τους καθηγητές στο πώς θα χρησιμοποιούσαν τα εργαλεία αυτά ώστε να φτάσουν στην ανάρτηση των δικών τους μαθημάτων.

Στις 30 Οκτωβρίου 2015, σε ημερίδα του Ακαδημαϊκού Διαδικτύου GUnet, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα αυτού του τρίχρονου έργου. Επιγραμματικά, με τελικό προϋπολογισμό περίπου 12 εκατ. ευρώ, η συνέργεια 25 πανεπιστημίων και ΤΕΙ της χώρας έστησε σε 150 χώρους διδασκαλίας και εκδηλώσεων οπτικοακουστικό εξοπλισμό για παραγωγή πολυμορφικού περιεχομένου και ψηφιοποίησε 2.489 μαθήματα από επτά θεματικές περιοχές και από 2.595 διδάσκοντες. Ηδη επισκέφθηκαν τη σχετική πύλη 54.233 ενδιαφερόμενοι σε ένα έτος (Νοέμβριος 2014 - Οκτώβριος 2015). Στο τέλος του έργου (τυπικά τελειώνει στις 30.11.2015) αναμένεται ότι θα έχουν αναρτηθεί περισσότερα από 3.000 μαθήματα.

Ποσοτικά, ο αριθμός αυτών των μαθημάτων είναι περίπου το 10% του συνόλου των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων που διδάσκονται ετησίως στα 488 ακαδημαϊκά τμήματα της χώρας. Αριθμητικά είναι μια καλή αρχή. Επειδή όμως το κύριο κριτήριο παρακολούθησης ενός μαθήματος είναι πρωτίστως η ποιότητά του, επισκέφθηκα το Ακαδημαϊκό Δίκτυο GUnet και συζήτησα το θέμα με τον επιστημονικό υπεύθυνο του έργου, καθηγητή του Τμήματος Πληροφορικής του ΕΚΠΑ δρα Λάζαρο Μεράκο, και τον τεχνικό υπεύθυνο δρα Παντελή Μπαλαούρα.

Ηράκλειος άθλος, σισύφειο άχθος

«Φροντιστηριακής αμεσότητας» τα μαθήματα MOOCs του mathesis.gr

Εχοντας ήδη περιηγηθεί την πύλη opencourses.gr ρώτησα γιατί άλλα μαθήματα έχουν μόνο παρουσιάσεις με διαφάνειες και άλλα έχουν πολυμεσικό υλικό. Μου εξήγησαν ότι ο χρονοπρογραμματισμός του έργου επέβαλε τη δημιουργία τριών κατηγοριών μαθημάτων: Η κατηγορία Α- είχε τις λιγότερες προδιαγραφές, που περιελάμβαναν περιγραφή και στόχο του μαθήματος, λέξεις-κλειδιά και βασικούς όρους, θεματικές ενότητες, σημειώσεις, διαφάνειες και βιβλιογραφία. Η κατηγορία Α πρόσθετε τη «ραδιοφωνικού τύπου εκπομπή» (podcast) ή προβολή διαφανειών με εναρμονισμένη εκφώνηση. Η τρίτη και πιο πλήρης κατηγορία μαθημάτων, η Α+, συμπεριελάμβανε ψηφιακές πηγές, πολυμεσικό υλικό και ασκήσεις αυτοαξιολόγησης των παρακολουθούντων. Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί και αναρτηθεί στην πύλη 1.850 μαθήματα Α-, 38 Α και 614 Α+.

«Δηλαδή» ρώτησα «η κατηγορία Α+ είναι έτοιμη για δομή πλήρους ψηφιακού προγράμματος σπουδών (MOOC - Massive Open Online Course);».

«Οχι» μου απάντησαν. «Τα συστήματα MOOC εμφανίστηκαν στο προσκήνιο μετά την έναρξη του έργου, οπότε δεν ήταν στους στόχους του. Παρ' όλα αυτά, τα μελετήσαμε και θεωρούμε ότι θα μπορούσαμε να είμαστε έτοιμοι για MOOC σε ένα επιπλέον εξάμηνο. Αλλά, όπως γνωρίζετε ίσως, η δυσλειτουργία των ΑΕΙ - ΤΕΙ από τις απεργιακές κινητοποιήσεις μάς κόστισε τελικά έναν χρόνο εργασιών».

Παρακολουθώντας τα βίντεο των μαθημάτων Α+, διαπίστωσα ότι η λήψη γινόταν παγίως από μακρινή απόσταση, ο φωτισμός της αίθουσας ήταν μη ελεγχόμενος και, περιστασιακά, παρεισέφρεαν ανεπιθύμητοι θόρυβοι από το περιβάλλον. Ρώτησα γιατί γινόταν αυτό. «Η λήψη γίνεται μέσα στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα χωρίς ειδική πρόνοια για τον φωτισμό, είτε από σταθερή κάμερα είτε με συνεργείο εικονοληψίας, που συμπεριελάμβανε στα πλάνα και την προβολή των διαφανειών» ήταν η απάντηση.

Θυμήθηκα ότι στο εξωτερικό υπάρχουν μερακλήδες καθηγητές που στήνουν οι ίδιοι τις βιντεοπαρουσιάσεις τους και τις βελτιώνουν συνεχώς στο πέρασμα του χρόνου. «Ποια ήταν η αντιμετώπιση του έργου από τους πανεπιστημιακούς καθηγητές και ποια η ανταμοιβή τους για τη συμμετοχή τους;» ρώτησα.

Μου εξήγησαν ότι αρχικά ήταν πολύ διστακτικοί, έως και αρνητικοί. Αλλοι φοβούνταν ότι θα τους υποκλαπούν οι σημειώσεις από συναδέλφους και άλλοι επέμεναν ότι... δεν έχουν φωτογένεια. Συν τω χρόνω όμως, και ιδιαίτερα προς το τέλος του έργου, το κλίμα άλλαξε και όλοι σχεδόν ζητούσαν να βιντεοσκοπηθούν. Οσο για την αμοιβή... 900 ευρώ για περίπου 50 ώρες διδασκαλίας - ούτε 18 ευρώ η ώρα.

Μάζεψα το κουράγιο μου και ρώτησα  ποιο θα είναι το επόμενο βήμα. Μου απάντησαν ότι δεν υπάρχουν πλέον κονδύλια. Ο μόνος τομέας που μπορεί ακόμη να αντέξει το κόστος ψηφιοποίησης και ανάρτησης μαθημάτων είναι αυτός των μεταπτυχιακών σπουδών, που γίνονται επί πληρωμή.

«Μα... στο τέλος της ομιλίας σας της 30ής Οκτωβρίου, κύριε Μεράκο» παρατήρησα «προδιαγράψατε μια πολύ περιεκτική συνέχεια. Διαβάζω: (α) περισσότερα ανοικτά ψηφιακά μαθήματα, (β) αναβάθμιση και διασφάλιση ποιότητας, (γ) εικονικά προγράμματα σπουδών, (δ) διαπανεπιστημιακά προγράμματα σπουδών, (ε) αξιολόγηση και πιστοποίηση ολοκλήρωσης μαθημάτων, (στ) δημιουργία περιεχομένου κοινής χρήσης από ΑΕΙ για ομοειδή μαθήματα, (ζ) δημιουργία διαδραστικών μαθημάτων ειδικά για κάθε άτομο και με ανατροφοδότηση περιεχομένου από τον ίδιο (μαθητής-παραγωγός) και... ξενόγλωσσα ανοιχτά μαθήματα, MOOCs, για διεθνή καριέρα... Πώς θα γίνουν όλα αυτά;».

«Από πλευράς χρηματοδότησής τους, ελπίζουμε ακόμη στη συμμετοχή σε κάποιο εθνικό ή κοινοτικό πρόγραμμα και βεβαίως διερευνούμε την πιθανότητα χορηγιών ή χρηματοδότησης μέσω πληθοπορισμού (crowdfunding). Αλλά η κύρια προϋπόθεση για οτιδήποτε είναι να αποσαφηνίσει επιτέλους η Ελληνική Πολιτεία τη στρατηγική της επί του θέματος: Θέλει να ολοκληρωθεί το άνοιγμα της πανεπιστημιακής παιδείας στο ευρύ κοινό; Και, αν ναι, με ποια βήματα; Διαφορετικά, χωρίς "οδικό χάρτη", δεν θα πάμε πουθενά».

Τα αλληλο-συγκρουόμενα «θέλω»

Φιλότιμες οι βιντεολήψεις των μαθημάτων στο opencourses.gr, αλλά όχι ακόμη επαγγελματικές

Η παράθεση αυτών των απανθισμάτων από τις συζητήσεις μου με τους πρωταγωνιστές της πανεπιστημιακής τηλεκπαίδευσης στη Ελλάδα - που βεβαίως ήταν πολύ εκτενέστερες των γραφέντων - εύκολα μπορεί να οδηγήσει σε λαθεμένα συμπεράσματα. Για παράδειγμα, είναι πολύ εύκολο να ξεχάσει κανείς τον κόπο δόμησης μιας πλατφόρμας τηλεκπαίδευσης και όλων όσων οδηγούν σε μια ανάρτηση μαθήματος και να πει «δεν αξίζει», στο πρώτο τηλεμάθημα που θα επισκεφθεί. Ιδίως όταν δεν γνωρίζει πως το εγχείρημα ψηφιοποίησης χιλιάδων μαθημάτων σε πανεθνική κλίμακα είναι μοναδικό παγκοσμίως και όταν επίσης δεν γνωρίζει πως - σε αντίθεση με κάθε διεθνή πρακτική - οι ιθύνοντες του opencourses.gr δεν είχαν καμία δικαιοδοσία επιλογής των μαθημάτων που θα ψηφιοποιούσαν. Από την άλλη όμως, «ο πελάτης είναι βασιλιάς», ακόμη κι όταν δεν πληρώνει, και συνήθως κρίνει εκ του αποτελέσματος.

Τεχνικά, ο μόνος τρόπος να ικανοποιήσεις τις αυξημένες απαιτήσεις της «γενιάς της οπτικοποίησης» είναι να αντιμετωπίσεις την παραγωγή διαδικτυακού μαθήματος με το μάτι και την αισθητική... σκηνοθέτη. Αλλά αυτό προϋποθέτει μπόλιασμα τεχνογνωσίας, αλλαγή κουλτούρας, παροχή κινήτρων και χρηματοδότηση.

Εκπαιδευτικά, το πρόβλημα είναι ακόμη μεγαλύτερο: τα ξένα πανεπιστήμια επενδύουν στη διαδικτυακή εκπαίδευση αφενός με στόχο τη μεγιστοποίηση του αριθμού των φοιτητών χωρίς μεγιστοποίηση του αριθμού των καθηγητών και αφετέρου με στόχο τη βελτίωση του επιπέδου της εκπαίδευσης. Στη χώρα μας επιλέχθηκε ο μαξιμαλιστικός στόχος του ανοίγματος όλων για όλους, χωρίς το ελάχιστο προαπαιτούμενο αξιολόγησης υλικού που θα έθετε και ο τελευταίος κλασικός εκδότης βιβλίων.

Επακόλουθο αυτού - και λοιπών επάρατων ασθενειών της Παιδείας μας - είναι η όποια στρατηγική των «ανοιχτών μαθημάτων» δυναμιτίζεται από υπολογισμούς όπως: Τι θα γίνει αν η ανάρτηση όλων των πανεπιστημιακών μαθημάτων οδηγήσει σε μια de facto αξιολόγηση της ποιότητας των καθηγητών; Τι θα γίνει αν η σύγκριση των ομοειδών μαθημάτων από τα διάφορα πανεπιστήμια οδηγήσει σε δυσάρεστα για αρκετούς συμπεράσματα; Ή, αντίστοιχα, τι θα γίνει αν το «τσιτσίδωμα» της παρεχόμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης οδηγήσει τους αυριανούς φοιτητές στην επιλογή ελάχιστων μόνο από τις εν Ελλάδι σχολές; Ή, τέλος, τι θα γίνει αν η χρήση των διαδικτυακών μαθημάτων καταστήσει ανούσιες τις... καταλήψεις σχολών ή και αυτές ακόμη τις απεργίες;

Τα διλήμματα είναι πολλά, ιδίως όταν τα κρυμμένα κάτω από το χαλί μυστικά είναι πολλά και μακροχρόνια. Αλλά είμαστε πια στην εποχή που δεν μπορείς να κρύψεις άλλο την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι πως αν το κράτος μας δεν μπορεί να παράσχει ποιοτική Παιδεία, οι νέοι μας θα την πάρουν απ' όπου βρουν στο Διαδίκτυο. Ακόμη κι αν έτσι καταστούν «μη της ημετέρας Παιδείας μετέχοντες».

Με δύναμη από την Κρήτη

Στις 16 Νοεμβρίου 2015 άρχισε τη λειτουργία της μια άλλη διαδικτυακή πύλη πανεπιστημιακών μαθημάτων, η Μάθησις (mathesis.cup.gr/). Είχε χτιστεί τα δύο τελευταία χρόνια με το λογισμικό της πλατφόρμας EdX (του ΜΙΤ και του Harvard) από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

«Γιατί ένας εκδοτικός οίκος - ένα university press - επενδύει σε μια πύλη Μαζικών Ανοιχτών Διαδικτυακών Μαθημάτων (MOOCs);» ρώτησα τον επικεφαλής του εγχειρήματος και πρόεδρο των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης κ. Στέφανο Τραχανά.

«Διότι τα διαδικτυακά μαθήματα είναι η νέα μορφή διδακτικού βιβλίου» μου απάντησε αφοπλιστικά. «Μετά το αλήστου μνήμης καθεστώς του ενός και μοναδικού συγγράμματος με συγγραφέα τον καθηγητή του μαθήματος, αυτά τα αθροίσματα από αλλεπάλληλα 10λεπτα βιντεάκια με τις ερωτήσεις μεταξύ αυτών είναι το επόμενο βήμα απελευθέρωσης του διδακτικού υλικού από παρωχημένα κλειστά συστήματα προστασίας από την άμιλλα. Η μεσαιωνικού τύπου διδασκαλία σε αμφιθέατρα με εκατοντάδες φοιτητές θα μεταλλαχθεί σε κάτι καινούργιο».

«Και γιατί καταφύγατε σε αμερικανικό λογισμικό; Δεν επαρκούσε η πλατφόρμα της opencourses.gr;».

«Τα δικά μας ενδιαφέροντα ήταν εξαρχής στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Επιπλέον, θέλαμε μιαν αξιόπιστη αξιολόγηση της παρακολούθησης του κάθε μαθήματος, όπως ακριβώς την παρέχουν οι πλατφόρμες διαδικτυακών σπουδών MOOC. Οπότε στραφήκαμε στην καλύτερη διεθνώς, την EdX, και αφοσιωθήκαμε στην προετοιμασία όχι απλών μαθημάτων αλλά ολοκληρωμένων κύκλων μαθημάτων, που θα αναρτούμε στην πύλη μας».

Επισκεπτόμενοι το Mathesis βλέπουμε ότι ανοίγεται - για αρχή - σε δύο θεμελιώδη γνωστικά πεδία, τη Φυσική και την Ιστορία, με συνολικά έξι κύκλους μαθημάτων χωρισμένους σε δύο έως έξι μαθήματα. Υστερα από επιτυχή παρακολούθηση κάθε μαθήματος ή κύκλου μαθημάτων θα παρέχει σχετική βεβαίωση παρακολούθησης.

«Αναφερθήκατε σε αξιόπιστη αξιολόγηση. Πώς ακριβώς θα επιτυγχάνεται αυτή στη δική σας πλατφόρμα;».

«Γίνεται με ασκήσεις, κατάλληλες για το κάθε γνωστικό πεδίο. Στην πράξη είναι τέσσερις: Πρώτα, οι πολλαπλής επιλογής και οι αριθμητικού τύπου, που είναι κατάλληλες τόσο για τις θετικές όσο και για τις ανθρωπιστικές επιστήμες. Επειτα είναι οι ασκήσεις με μαθηματικούς τύπους, που είναι κατάλληλες μόνο για τις θετικές επιστήμες - και εννοείται ότι οι ασκήσεις αυτές αξιολογούνται άμεσα από την ίδια την πλατφόρμα. Τέλος, για τις ανθρωπιστικές επιστήμες, αλλά και επικουρικά σε κάποια μαθήματα θετικών επιστημών, έχουμε τη συγγραφή σύντομου γραπτού δοκιμίου πάνω σε ένα θέμα του μαθήματος».

«Ωστόσο» αντέτεινα «ακόμη και το πιο άρτιο μάθημα MOOC έχει να λύσει το πρόβλημα της μη ζωντανής επαφής με τον διδάσκοντα. Διαβάζω κάποιες μελέτες που λένε ότι πολλοί ξεκινούν τέτοια διαδικτυακά μαθήματα αλλά μόλις 2%-8% από αυτούς τα τελειώνει».

«Σωστή η παρατήρηση. Τα MOOCs βοηθούν στο να καλυφθεί η ζήτηση σπουδών από τους όλο και περισσότερους φοιτητές - ή απλώς ενδιαφερομένους - αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τους εκλεκτούς καθηγητές που γνωρίζουν τα μυστικά της ουσιαστικής διδασκαλίας. Γι' αυτό η τάση πλέον μέσα στα καλά πανεπιστήμια είναι να χρησιμοποιείται η διαδικτυακή μάθηση κατ' οίκον, για πρώτη επαφή με τη θεωρία, κι έπειτα να αξιοποιούν οι καθηγητές τον πανεπιστημιακό τους χρόνο για επεξήγηση και εμπέδωση της ύλης».

«Και... εκτός των πανεπιστημίων;».

«Για τη δωρεάν τηλεκπαίδευση ή τηλεκατάρτιση υπάρχει τώρα πέραν των MOOCs και μια μετεξέλιξή τους, σε όχι μαζική κλίμακα πλέον αλλά σε κλίμακα ομάδας. Λέγονται SPOCs (Small Private Οnline Courses - Μικρά Ιδιωτικά Τηλεμαθήματα) και διαφέρουν στο ότι οι "φοιτητές" συζητούν καθημερινά σε ένα φόρουμ τα του μαθήματος, οι εργασίες διορθώνονται από το διδακτικό προσωπικό και ο καθηγητής είναι διαθέσιμος τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα για προσωπικές απαντήσεις».

«Αλλά μια τέτοια ετοιμασία μαθήματος και εμπλοκή του καθηγητή με ομάδες είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Τι είδους κίνητρα τους δίνονται - στην Αμερική, έστω;».

«Εξ όσων έχω ακούσει, τα περισσότερα πανεπιστήμια πληρώνουν τους καθηγητές τους 10.000-30.000 ευρώ για την ετοιμασία κάθε διαδικτυακού μαθήματος. Κάποια, όπως το ΜΙΤ, προτιμούν να τους δίνουν εξάμηνη άδεια για την προετοιμασία, μετ' αποδοχών φυσικά».

«Και εσείς; Τα δωρεάν μαθήματα MOOCs που προαναγγείλατε με τι χρηματοδότηση τα υλοποιείτε και για ποιον χρονικό ορίζοντα;».

«Αποτολμούμε το εγχείρημά μας πιλοτικά, με την αρωγή του Ιδρύματος Νιάρχου: μας στηρίζει με τη χορηγία του για την παραγωγή 20 μαθημάτων τύπου MOOC σε διάστημα τριών ετών. Επειτα... βλέπουμε».

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Γνωρίζατε ότι υπάρχουν ανθρώπινες Χίμαιρες;

Τo δημοσίευμα του JSTOR Daily που υπογράφει ο ερευνητής James MacDonald, ξεκινά με την ιστορία ενός ζευγαριού που πρόσφατα ήρθε σε πολύ δύσκολη θέση. 

Ο γιος τους, που γεννήθηκε με τη βοήθεια μιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, είχε διαφορετική ομάδα αίματος και από τους δυο γονείς του.

Ο πατέρας του αγοριού στη συνέχεια δεν βρέθηκε συμβατός στο τεστ πατρότητας, με αποτέλεσμα οι γονείς να κατηγορήσουν την κλινική για αλλοίωση των δειγμάτων. Ένα πιο εξειδικευμένο τεστ που έκαναν στη συνέχεια, υπέδειξε πως πραγματικός πατέρας του παιδιού, ήταν τελικά ο θείος του! Και τα δύο τεστ είχαν όμως δίκιο και πουθενά δεν υπήρχε αλλοίωση. 

Ο τελικός γύρος εξετάσεων έδειξε πως δείγματα DNA που λήφθηκαν από το μάγουλο (σάλιο) και από το σπέρμα του πατέρα ήταν διαφορετικά, αλλά και τα δύο προέρχονταν αναμφισβήτητα από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο πατέρας του παιδιού ήταν μια «χίμαιρα», ένας οργανισμός που περιέχει δύο διαφορετικά γονιδιώματα.

Οι ανθρώπινες χίμαιρες υπέπεσαν στην προσοχή του ιατρικού κόσμου για πρώτη φορά το 1953, όταν μια Βρετανή που αναφέρεται ως McK βρέθηκε σε αιμοδοσία να έχει ομάδα αίματος τύπου AO, κάτι που υπό κανονικές γενετικές συνθήκες είναι αδύνατο.

Ένα άτομο με αλληλόμορφα γονίδια για τις ομάδες Α και Ο έχει αυτομάτως ομάδα αίματος τύπου Α, επειδή ο τύπος Α είναι επικρατής σε σχέση με τον τύπο Ο. Tα αποτελέσματα της McK ήταν συμβατά με κάποιον που έχει ομάδα τύπου O και έχει λάβει μετάγγιση αίματος από κάποιον με ομάδα αίματος Α, αλλά στην McK δεν είχε γίνει ποτέ μετάγγιση αίματος.

Τι είχε συμβεί λοιπόν; Ο συντάκτης του άρθρου του 1953, I. Dunsford, ανακάλυψε ότι η κ. McK είχε δίδυμο αδερφό που είχε πεθάνει όταν ήταν βρέφος. Όπως είναι γνωστό, όταν ένα ωάριο γονιμοποιείται από ένα σπερματοζωάριο και μετά διχοτομείται στα δύο, προκύπτουν μονοζυγωτικά δίδυμα, ενώ αν δύο σπερματοζωάρια γονιμοποιήσουν δύο διαφορετικά ωάρια, τότε τα δίδυμα είναι διζυγωτικά, οπότε γενετικά δεν διαφέρουν από οποιαδήποτε άλλα αδέρφια, απλώς έχουν γεννηθεί την ίδια ώρα. 

Ο δίδυμος αδερφός της κ. McK ήταν διζυγωτικός και είχε ομάδα αίματος τύπου Α. Η αρχική ομάδα αίματος της McK, μάλλον διαφοροποιήθηκε στα αρχικά στάδια ανάπτυξης, όταν τα πρώιμα ερυθρά αιμοσφαίρια που ονομάζονται ερυθροβλάστες, μεταφέρθηκαν από τον αδερφό της σε εκείνη, μεταβάλλοντας έτσι την ομάδα αίματός της, χωρίς όμως να αλλοιώσουν άλλο κομμάτι του γονιδιώματος.

Αυτό είναι δυνατό να συμβεί επειδή, σε συγκεκριμένα αρχικά στάδια της ανάπτυξης του εμβρύου, κάποια κύτταρα είναι αδιαφοροποίητα (βλαστοκύτταρα), ενώ άλλα έχουν ήδη διαφοροποιηθεί και έχουν «πάρει τον δρόμο τους» για να εξελιχθούν σε κύτταρα συγκεκριμένων ιστών. 

Αν το ένα δίδυμο επηρεάσει το άλλο σε αυτό το στάδιο, κάποια από τα βλαστοκύτταρα μπορούν να διαφοροποιήσουν το γονιδίωμα και να το κάνουν να μοιάζει με το αντίστοιχο του άλλου διδύμου. Σε άλλες περιπτώσεις ωστόσο, όπως στην περίπτωση της McK, το γονιδίωμα παραμένει ανεπηρέαστο. Από την εποχή που ήρθε στη δημοσιότητα η υπόθεση της McK, πολλές άλλες χίμαιρες αποκαλύφθηκαν. 

Κάποιες έχουν το γονιδίωμα του διδύμου τους μόνο σε τυχαίους ιστούς και μπορούν να ανακαλυφθούν μόνο με γενετικό τεστ. Για παράδειγμα, μπορεί κάποιο άτομο να έχει ποικιλομορφία σε αποχρώσεις του δέρματος ή διαφορετικό χρώμα στα δύο μάτια. 

Ο φαινότυπος εξαρτάται από το ποια κύτταρα, αν υπάρχουν, επηρεάζονται από τον δίδυμο. Στην αρχική υπόθεση πατρότητας, ο δίδυμος αδερφός του πατέρα δεν γεννήθηκε ποτέ, όμως το γονιδίωμά του επιβίωσε μέσω των γεννητικών κυττάρων (σπερματοζωαρίων) του αδερφού του και μεταβιβάστηκε στον υγιή γιο του.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω

Νανόπουλος: Η τηλεμεταφορά θα είναι γεγονός, ήδη το κάνουν

Τελικά οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας φαίνεται πως δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα και από τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Ο διακεκριμένος διεθνώς Ελληνας φυσικός Δημήτρης Νανόπουλος περιγράφει σκηνές από το μέλλον.

Οπως υποστήριξε, η τηλεμεταφορά θα είναι σε λίγο καιρό γεγονός.

«Θα γίνει. Θα μπαίνουμε σε ένα σωλήνα, φαντάζομαι, δεν ξέρω πώς θα το κάνουν, και μετά θα βγαίνουμε στη Νέα Υόρκη κατευθείαν και θα μας ξαναφτιάχνουν. Θα γίνει, είμαι σίγουρος, ήδη το κάνουν», αποκάλυψε μιλώντας στον Βήμα FM.

Πριν από ενάμιση περίπου χρόνο, Ολλανδοί επιστήμονες κατάφεραν να πραγματοποιήσουν ακριβή τηλεμεταφορά κβαντικών πληροφοριών σε απόσταση τριών μέτρων. Οπως εκτιμούν πολλοί επιστήμονες παγκοσμίως -και ο Δ. Νανόπουλος- οι επιστήμονες θα επιτύχουν τη μεταφορά ανθρώπων από το ένα μέρος στο άλλο. Οπως στο «Σταρ Τρεκ», με τους διακτινισμούς στο Διάστημα. 

Ο αναγνωρισμένος σε όλο τον πλανήτη για το έργο του καθηγητής και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών μίλησε για όλα: Από τις επιθέσεις στο Παρίσι μέχρι το θεό, τη θρησκεία και το σωματίδιο του Higgs.

Για το Παρίσι: Σαλτάρεις με όσα γίνονται

«Θα νόμιζα ανάποδα, έχοντας κατανοήσει αυτά που έχουμε κατανοήσει μέχρι σήμερα, το 2015, ότι όλα αυτά μου φαίνονται πως ζω σε τρελοκομείο, με αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. Και δεν εννοώ μόνο το τρελοκομείο το εσωτερικό, αυτό που είναι μεγάλο, αλλά μιλάω τώρα και για το γενικό τρελοκομείο, το παγκόσμιο δηλαδή. Δηλαδή, δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν άνθρωποι που έχουν καταλάβει την αρχή του σύμπαντος, πώς ξεκίνησε, πώς έχουμε φθάσει εδώ πέρα, και από την άλλη μεριά να γίνονται αυτά που γίνονται στο Παρίσι. Πραγματικά σαλτάρεις και το λέω με όλη τη σημασία της λέξης».

Για το θεό και τη θρησκεία

«Πάντοτε έλεγα αυτό που έλεγε ο Σπινόζα ότι dues iva natura, θεός είναι η φύση. Ο καθένας έχει στο μυαλό του κάτι διαφορετικό με τον θεό. Δεν βλέπω καμία, δεν υπάρχει ανάγκη στην επιστήμη και μάλιστα εγώ είμαι εναντίον του να μπερδεύουμε την επιστήμη με τον θεό, γιατί εγώ ομολογώ ότι αυτό είναι μια εσωτερική ανάγκη του καθενός. Δηλαδή, ο άλλος έχει ανάγκη να πιστέψει και ο άλλος δεν έχει ανάγκη. Και δεν μιλάω για συγκεκριμένες θρησκείες ή οτιδήποτε. Ακριβώς, αν έχουμε μια μεγάλη αρρώστια, το οποίο είναι ανθρώπινο, μπορούμε να πούμε ότι δεν είναι ανθρώπινο; 

Όλα αυτά έχουν δημιουργηθεί, όλα αυτά ξεκίνησαν με τους μάγους, με τους ανθρωποφάγους και προχωρούσαμε και κάναμε. Όλα αυτά ήταν κατά κάποιον τρόπο η μεγάλη αναζήτηση, το άγχος που έχει ο άνθρωπος να καταλάβει τι γίνεται και σιγά σιγά είχαμε το πολυθεϊκό, πήγαμε στο μονοθεϊκό. Όπως επίσης και μην ξεχνάμε ότι η θρησκεία πατάει πάνω στον φόβο του θανάτου, που λέγαμε στην αρχή. Αυτό είναι το βασικό. Η ζωή είναι από εδώ μέχρι εκεί και πρέπει να τη ζήσουμε στο maximum. Και κοινωνικά να μην την αφήνουμε να χάνεται και δημιουργικά».

Για το σωματίδιο του Higgs

«Λοιπόν, το σωματίδιο του θεού, το σωματίδιο του Higgs, δίνει μάζα σε όλα τα σωματίδια στη φύση. Καταλάβαμε τελικά, πειραματικά πια, το θεωρητικό το είχαμε καταλάβει από το ‘65 , ‘64, την προέλευση της μάζας. Αλλιώς δεν θα ήμασταν εδώ πέρα. Γιατί ξέρετε, αν δεν έχεις μάζα -μάζα ηρεμίας που λέμε πιο σωστά- τότε θα ήταν όλα ενέργεια, θα ήταν σαν τα φωτόνια. Δεν θα μπορούσαν να μαζευτούν μαζί να φτιάξουν τίποτα. Άρα πρέπει να έχουμε αυτό το τι είναι αυτή η υπόσταση, μας το εξηγεί αυτό το σωματίδιο του Higgs, ο μηχανισμός αυτός. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Δηλαδή, αυτό θα μείνει πραγματικά, πολλά μπορεί να πέσουν, αλλά αυτό να μείνει σημαντικό.

Είναι δυνατόν, σύμφωνα με τις θεωρίες τις οποίες έχουμε και πρεσβεύω αυτές τις θεωρίες -δεν λέω ότι είμαι εναντίον- ότι τα πρωτόνια από τα οποία είμαστε φτιαγμένοι, υπάρχει μια μεγάλη πιθανότητα να διασπώνται. Βέβαια, μην φοβηθείτε και αυτοκτονήσουμε! Θα διασπώνται σε 1035,36 χρόνια! Δηλαδή έχουμε καιρό. Η ύλη θα εξαφανιστεί. Δεν το έχουμε δει πειραματικά, γιατί γίνονται πειράματα τώρα γι’ αυτό, βγάζουν μεγάλες δεξαμενές με νερό, έχουν πολλά πρωτόνια και προσπαθούν να δουν από εκεί πέρα τι γίνεται. Δεν είναι εξακριβωμένο, αυτό δεν είναι θεμελιωμένο πειραματικά. Σε πολλές όμως από τις θεωρίες μας, αυτό βγαίνει κατευθείαν, δηλαδή σε κοιτάζει στα μάτια ότι θα γίνει αυτό το πράγμα.

Πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι το κέντρο του σύμπαντος, δεν είναι; Είμαστε τυχαία γεγονότα, σε ένα τυχαίο σύμπαν έτσι; Βεβαίως, πρέπει να προστατευτούμε και να υποστηρίξει ο ένας τον άλλο, δεν συζητάμε αυτά τα πράγματα, αλλά τώρα από απόψεως απολύτου αυτής, δεν νομίζω ότι υπάρχει μεγαλύτερο ερώτημα από το να καταλάβεις πώς δημιουργήθηκε, πώς εμφανίστηκε το σύμπαν και πώς εξελίχθηκε στηριγμένο σε πειραματικά δεδομένα. Όλα τα άλλα, μου φαίνονται πραγματικά λεπτομέρειες ασήμαντες, ανούσιες».

Για την απόσταση της Γης από τον Ηλιο και τη ζωή στον πλανήτη

«Αν ήμασταν πιο κοντά θα καιγόμασταν, αν ήμασταν πιο μακριά θα είχαμε παγώσει, δηλαδή δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί αυτό που λέμε ζωή. Είμαστε τυχεροί από πολλές απόψεις, οι συμπτώσεις είναι απίστευτες. Άρα λοιπόν, το να υπάρξουμε και να είμαστε και αύριο, θα μπορούσαμε να είμαστε άλλα μέλη του ζωικού βασιλείου, του οποίου είμαστε εμείς η κορωνίς κατά κάποιον τρόπο, μια συνέχεια. Η δημιουργία γενικότερα μιλάω, η τέχνη, οτιδήποτε, είναι να περάσεις τον καιρό, να μην σκέφτεσαι καθόλου το φόβο του θανάτου. Αυτό το πράγμα, είναι ένα είδος παιχνιδιού στο τέλος, εντός εισαγωγικών.

Αυτό νομίζω βοηθάει πάρα πολύ πέρα από το πρόσωπο το ίδιο, νομίζω και το περιβάλλον βοηθάει πάρα πολύ. Γιατί το τονίζουμε συνέχεια μέσα, ότι δεν είναι τυχαίο ότι ο πολιτισμός ξεκίνησε από εδώ, από την ανατολική Μεσόγειο. Δεν μπορούσε να είχε ξεκινήσει στη Στοκχόλμη ή στο Γκρατς. Λόγω κλίματος κατ’ αρχάς. Όλο αυτό παίζει ρόλο και το τονίζω αυτό το πράγμα, είμαστε προϊόντα και του εαυτού μας, εντάξει, του μπαμπά μας και της μαμάς μας, αλλά είμαστε και προϊόντα και του περιβάλλοντος μας. Και γι’ αυτό ξαναγυρίζω και σταματώ, έχουμε και το περιβάλλον».

Πήγα με κόμπλεξ στο Cambridge

«Ότι μαθαίναμε γράμματα τότε είναι αλήθεια, όπως το γράφω και στο βιβλίο, ότι είχα τα εφόδια. Παρότι εγώ πήγα εντός εισαγωγικών, με κόμπλεξ σε σχέση με το Cambridge, την Οξφόρδη κ.λ.π. μου άρεσε η Φυσική πολύ. Εντάξει, είχα και την ειδική τρέλα δεν το λέω αυτό, αλλά πάντως πήραμε τα εφόδια. Και αυτό θέλω να πω. Πρέπει να παίρνεις ρίσκα στη ζωή, τα οποία βέβαια είναι μετρημένα, γιατί άμα δεν παίρνεις ρίσκα, δεν παίρνεις και τίποτα. Μπορείς να αποτύχεις αλλά, δεν με νοιάζει».

Ποιος είναι ο Νανόπουλος

Ο Δημήτριος Νανόπουλος είναι διακεκριμένος Ελληνας φυσικός και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών. Διετέλεσε ερευνητής στο Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών Ευρώπης (CERN) στη Γενεύη της Ελβετίας και επί σειρά ετών ανήκε στο ανώτερο ερευνητικό προσωπικό του Κέντρου. Διετέλεσε ερευνητής στην École Normale Supérieure, στο Παρίσι, στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ όπως και στο Cambridge, Είναι διευθυντής του Κέντρου Αστροσωματιδιακής Φυσικής του Κέντρου Προχωρημένων Ερευνών (HARC), στο Χιούστον του Τέξας, όπου διευθύνει ερευνητικό τμήμα του World Laboratory, που εδρεύει στη Λωζάνη. Το κύριο ερευνητικό του έργο ανήκει στο πεδίο της σωματιδιακής φυσικής και της κοσμολογίας. Από τον Ιανουάριο του 2015 είναι πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.

Το είδαμε εδώ

Ανακαλύπτω