Έντονη κινητικότητα στη λιανική αγορά του ρεύματος έχει προκαλέσει η ενεργειακή κρίση, με τους καταναλωτές να αναζητούν πλέον όχι μόνο τα φθηνότερα τιμολόγια, αλλά και τις πιο «ασφαλείς» συμβάσεις, που θα τους προστατεύουν, με σταθερές χρεώσεις, από τις διακυμάνσεις των τιμών στην αγορά χονδρικής.
Από τον Σεπτέμβριο, οι μετακινήσεις από προμηθευτή σε προμηθευτή έχουν αυξηθεί εντυπωσιακά, καθώς οι καταναλωτές αντιδρούν στη νέα πραγματικότητα των πρωτοφανών αυξημένων χρεώσεων. Όμως, παρατηρείται ένα παράδοξο φαινόμενο, που αντιβαίνει στη λογική της απελευθέρωσης της αγοράς και ανάπτυξης του ανταγωνισμού, καθώς οι περισσότερες μετακινήσεις, όπως αναφέρουν στελέχη της αγοράς, δεν γίνονται από το παλαιό μονοπώλιο της ΔΕΗ προς τις ανταγωνιστικές εταιρείες προμήθειας, αλλά με αντίστροφη φορά προς τη ΔΕΗ.
Ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, είχε αναφερθεί το καλοκαίρι στα πλεονεκτήματα που έχει το προϊόν σταθερής τιμολόγησης του ρεύματος που προσφέρει η ΔΕΗ, κατηγορώντας τους παρόχους ότι διαφημίζουν μεγάλες εκπτώσεις, αλλά συσκοτίζουν τις επιβαρύνσεις που προκύπτουν από τις ρήτρες αναπροσαρμογής με βάση τις τιμές χονδρικής.
Αυτό ακριβώς το προϊόν της ΔΕΗ, με την εμπορική ονομασία “ΔΕΗ myHome Enter”, φαίνεται ότι έχει ανατρέψει τις τάσεις φυγής πελατών από την κυρίαρχη επιχείρηση της αγοράς. Προσφέρει σταθερή τιμολόγηση για 24 μήνες, με 0,10500 ευρώ/kWh για τις χρεώσεις ημέρας και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει μεγάλη ζήτηση από καταναλωτές που θέλουν να εγκαταλείψουν τη συνεργασία με άλλους παρόχους για να προστατευθούν από τη μεταβλητότητα τιμών των συμβολαίων με ρήτρα αναπροσαρμογής.
Από την πλευρά των παρόχων τίθεται πλέον ανοικτά θέμα στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καθώς υποστηρίζεται ότι η ΔΕΗ χρησιμοποιεί πλεονεκτήματα που μόνο αυτή έχει, όπως η αποκλειστική πρόσβαση στην υδροηλεκτρική παραγωγή, για να προσφέρει σταθερές χρεώσεις που είναι αδύνατο να ανταγωνιστούν οι άλλες εταιρείες.
Σύμφωνα με υπολογισμούς που περιλαμβάνει η Μυτιληναίος (Protergia) σε επιστολή προς τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας η ΔΕΗ έχει συντριπτικό πλεονέκτημα στα σταθερά τιμολόγια. Για το 2022, οι πάροχοι έχουν ενεργειακό κόστος 173 ευρώ/mWh, χωρίς μάλιστα να υπολογίζεται το εμπορικό κόστος. Για το 2023, το κόστος υπολογίζεται στα 117 ευρώ. Την ίδια στιγμή, η ΔΕΗ πουλάει τη μεγαβατώρα με σταθερή τιμή για δύο χρόνια στα 104,03 ευρώ, δηλαδή είναι πρακτικά αδύνατο να την ανταγωνιστούν οι άλλοι πάροχοι σε αυτή την κατηγορία τιμολογίων.
«Καθώς οι περισσότεροι προμηθευτές αδυνατούν να ανταγωνιστούν τα συγκεκριμένα ύψη τιμών, η υιοθέτηση τέτοιων πολιτικών οδηγεί σε αυξανόμενη και εκ νέου επιστροφή/μετακίνηση καταναλωτών προς τη ΔΕΗ, έχοντας ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο κλείσιμο της αγοράς και την περαιτέρω εξασθένιση του ανταγωνισμού στην αγορά λιανικής», τονίζει η Μυτιληναίος.
Εκφράζοντας μια άποψη που αποτελεί κοινό τόπο για τους ανταγωνιστές της ΔΕΗ, η Μυτιληναίος υπογραμμίζει στην ίδια επιστολή ότι η ΡΑΕ, προτού ασχοληθεί με την εμπορική μορφή των τιμολογίων/συμβάσεων ηλεκτρικής ενέργειας, θα πρέπει «να μεριμνήσει για την εφαρμογή των αρχών του υγιούς ανταγωνισμού εξαλείφοντας άμεσα και με απόλυτο τρόπο πρακτικές που ασφαλώς προηγούνται και ευθύνονται στην ουσία για τα όσα τελικά αναγράφονται σε ένα τιμολόγιο ή μια προτεινόμενη σύμβαση εκπροσώπησης».
Δηλαδή, σύμφωνα με τη Μυτιληναίος, πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις για να μετριασθεί η υπερσυγκέντρωση ισχύος (market power), με δραστικό περιορισμό του μεριδίου στην αγορά προμήθειας σε επίπεδα οπωσδήποτε κάτω του 40% και συγχρόνως η διασφάλιση ενός ισόρροπου πεδίου ανταγωνισμού για όλους τους προμηθευτές (level playing field), ήτοι η άτεγκτη απαίτηση τήρησης εμπροθέσμως όλων των οικονομικών υποχρεώσεων των παικτών απέναντι στους διαχειριστές κλπ. «Σε αντίθετη περίπτωση, η αγορά της προμήθειας στρεβλώνεται κατάφωρα και οι απόπειρες ενίσχυσης της διαφάνειας μέσω της πλήρους πληροφόρησης των καταναλωτών προφανώς δεν έχουν καμία ουσία», τονίζεται στην ίδια επιστολή.
Από την πλευρά των παρόχων που ανταγωνίζονται τη ΔΕΗ, τονίζεται πάντως ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στην εξέταση των εναλλακτικών επιλογών που έχουν για το ρεύμα, αποφεύγοντας να επιλέγουν «στα τυφλά» τα προϊόντα με σταθερή τιμολόγηση, δίνοντας προτεραιότητα μόνο στην αποφυγή μεγάλων διακυμάνσεων στους λογαριασμούς.
Ακόμη και το πιο φθηνό πρόγραμμα με σταθερή τιμολόγηση δεν παύει να δίνει ακριβότερη κιλοβατώρα από τα προγράμματα μεταβλητής χρέωσης που έχουν οι περισσότεροι πάροχοι, όταν σε αυτά περιλαμβάνεται και η έκπτωση έγκαιρης εξόφλησης, που πλησιάζει το 50%. Ένας καταναλωτής που πληρώνει με συνέπεια τους λογαριασμούς του, επωφελούμενος από αυτές τις εκπτώσεις, μπορεί να μειώσει το κόστος της κιλοβατώρας πολύ χαμηλότερα από το πιο φθηνό πρόγραμμα σταθερής χρέωσης.
Σε κάθε περίπτωση, οι ακραίες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί στην αγορά ηλεκτρισμού επαναφέρουν ένα παλιό και σταθερό ερώτημα στο προσκήνιο: πότε θα μειωθεί κάτω από το 50% το μερίδιο αγοράς της ΔΕΗ στη χαμηλή και μέση τάση. Προς το παρόν, παραμένει κοντά στο 78% και όλα δείχνουν ότι με την ενεργειακή κρίση τείνει να αυξηθεί τους επόμενους μήνες.
ΔΕΗ: Αλλάζουν οι λογαριασμοί
Kανόνες που θα ισχύουν για όλη την αγορά όσον αφορά τον τρόπο που θα υποβάλλονται οι προσφορές από εταιρείες λιανικής για την προμήθεια ηλεκτρισμού όσο και για τους λογαριασμούς ρεύματος, προτείνει η ΡΑΕ στο δεύτερο κύκλο δημόσιας διαβούλευσης με τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας που ξεκίνησε χθες.
Οι προτάσεις της ΡΑΕ αποσκοπούν στο να ενισχυθεί η διαφάνεια και να καταστεί εφικτή με απλό τρόπο η σύγκριση των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, το έντυπο του λογαριασμού πέρα από τα στοιχεία της παροχής και του πελάτη, περιλαμβάνει σε ξεχωριστά σημεία ενδείξεις για:
- Τον τύπο του τιμολογίου (σταθερή ή κυμαινόμενη χρέωση)
- Την περιοδικότητα του λογαριασμού (πχ 1, 2, 4 μήνες )
- Το αν ο καταναλωτής είναι δικαιούχος Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου
- Αν ο λογαριασμός περιέχει πάγιο
- Ποια είναι η βασική χρέωση προμήθειας και το όριο διακύμανσης (π.χ. από – 30% ως +30 % όπως έχει εισηγηθεί η ΡΑΕ)
- Αν προβλέπεται έκπτωση συνέπειας ή άλλες εκπτώσεις, επαναλαμβανόμενες ή εφάπαξ.
- Αν υπάρχει ρήτρα πρόωρης αποχώρησης, ρήτρα αναπροσαρμογής, ρήτρα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ή άλλου τύπου ρήτρα
- Αναλυτική περιγραφή της ρήτρας αναπροσαρμογής
- Ξεχωριστή αναγραφή της βασικής τιμολόγησης και των επιπλέον ποσών που προκύπτουν από προσαυξήσεις ρητρών όπως και των εκπτώσεων που εφαρμόζονται
- Ξεχωριστή αναγραφή των ρυθμιζόμενων χρεώσεων για δίκτυα, Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, ΕΤΜΕΑΡ, δημοτικών τελών, φόρων, κ.α.
Παράλληλα, η ΡΑΕ προτείνει την κατηγοριοποίηση των λογαριασμών ρεύματος χαμηλής τάσης, η οποία θα γίνεται με κριτήριο το εύρος των προσαυξήσεων στις ανταγωνιστικές χρεώσεις που μπορεί να προκαλέσει η ύπαρξη ή όχι κάποιας ρήτρας.
Ειδικότερα οι τρεις κατηγορίες σύμφωνα με την πρόταση της ΡΑΕ είναι τα σταθερά τιμολόγια που προσδιορίζονται ως τιμολόγια «μηδενικού κινδύνου», τα κυμαινόμενα τιμολόγια με όριο προσαύξησης ή αλλιώς «οριοθετημένου κινδύνου» και τέλος τα κυμαινόμενα τιμολόγια χωρίς όριο προσαύξησης, τα οποία αξιολογούνται ως τιμολόγια «υψηλού κινδύνου».
Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλλουν σχόλια, παρατηρήσεις και επιπλέον προτάσεις έως τις 25.10.2021. Στη συνέχεια η ΡΑΕ, κατά την πάγια τακτική της, θα δημοσιοποιήσει τις απόψεις των ενδιαφερομένων.
ΔΕΗ: Τι πρέπει να κάνετε για να μειώσετε τους λογαριασμούς σας
Την ίδια ώρα, προσπάθειες για να γλυτώσουν οι καταναλωτές το… ηλεκτροσόκ από τις αυξήσεις τους λογαριασμούς ρεύματος, καταβάλει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Δείτε στο xristika.gr τι αναφέρει…
Να «προλάβουν» τις συνέπειες των πιθανών αυξήσεων στα τιμολόγια ρεύματος έχουν τη δυνατότητα οι καταναλωτές, εφόσον ενημερωθούν και επιλέξουν τον προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας που ταιριάζει περισσότερο στο προφίλ τους και στις ανάγκες τους.
Οι ανατιμήσεις στη χονδρική αγορά της Ευρώπης έχουν προκαλέσει αναστάτωση στους καταναλωτές, που αναμένουν τον επόμενο λογαριασμό για να ανακαλύψουν το μέγεθος αύξησης της τιμής.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στην ιστοσελίδα www.energycost.gr παρέχει μέσω διαδικτυακού εργαλείου τη δυνατότητα σε οικιακούς αλλά και επαγγελματικούς καταναλωτές να συγκρίνουν το σύνολο των τιμολογίων που προσφέρονται από την αγορά εισάγοντας τα στοιχεία κατανάλωσής τους και τις επιμέρους προτιμήσεις τους, βρίσκοντας το πιο οικονομικό γι’ αυτούς πακέτο. Μάλιστα, η απόκλιση μεταξύ προμηθευτών και εξειδικευμένων αναγκών του κάθε καταναλωτή μπορεί να παρουσιάζουν απόκλιση από 40% έως και 100%.
Η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου και των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα οδηγεί στην αύξηση των τιμών και της ενέργειας, με την κατάλληλη επιλογή του προμηθευτή να αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις από τους επόμενους λογαριασμούς ρεύματος.
Παράλληλα με την αναζήτηση της καλύτερης προσφοράς από τον καταναλωτή, η κυβέρνηση επιχειρεί να ελαφρύνει τον καταναλωτή από επιπλέον επιβαρύνσεις.
